Serwis internetowy Gmina Susz
Baza partyzancka nad jeziorem Bądze
9 kwietnia 2016 r. na granicy gmin Susz i Stary Dzierzgoń przy miejscowości Bądze nad jeziorem o tej samej nazwie zamontowana została tablica informacyjna o mieszczącej się w tej okolicy partyzanckiej bazie z 1946 r.
Tablica została ufundowana przez Nadleśnictwo Susz z inicjatywy Oddziału Terenowego Polskiego Klubu Kawaleryjskiego im. 5 Wileńskiej Brygady AK w Suszu. Całe przedsięwzięcie zrealizowały Magdalena Brzozowska i Barbara Mazińska z Młodzieżowej Rady Miejskiej w Suszu w ramach starań o uzyskanie mandatu posła na Sejm Dzieci i Młodzieży, którego kolejna edycja odbędzie się 1 czerwca 2016 r. W montażu tablicy pomagała firma stolarska Pana Mariana Stasińskiego z Susza oraz Ochotnicza Straż Pożarna w Suszu.
Pod koniec sierpnia 1946 r. w okolicach Jeziora Bądze przebywał 4. szwadron 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej dowodzony przez ppor. Henryka Wieliczkę ps. „Lufa”. Przez dziewięć dni w bazie założonej nad Jeziorem Bądze znajdowało się 11 partyzantów – oprócz żołnierzy „Lufy” przebywał tu dowódca 5 Wileńskiej Brygady mjr Zygmunt Szendzialarz ps. „Łupaszka” oraz sanitariuszka Lidia Lwow ps. „Ewa”.
Szwadron ppor. „Lufy” był pododdziałem 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, której żołnierze nie godzili się po II wojnie światowej z objęciem w Polsce władzy przez Polską Partię Robotniczą, uważając ją za narzuconą przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Oddział „Lufy” od maja 1946 do marca 1947 roku wyjątkowo aktywnie działał na rozległym obszarze Borów Tucholskich, Warmii i Mazur oraz Białostocczyzny. W tym czasie rozbroił kilkanaście posterunków Milicji Obywatelskiej, stoczył wiele udanych potyczek z grupami operacyjnymi Urzędu Bezpieczeństwa, Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i MO, zlikwidował kilkunastu agentów i pracowników UB.