Serwis internetowy Gmina Susz

Prowadzona przez Stowarzyszenie „Galea” placówka muzealna rozpoczęła swoją działalność dokładnie 24 września 2021 r., jednak działa prowadzące do jej uruchomienia sięgają aż 2019 roku.  Siedziba Muzeum znajduje się w budynku dawnej synagogi, który obecnie jest własnością Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Powstanie lokalnego Muzeum to efekt wieloletnich i intensywnych działań Stowarzyszenia Historyczno-Badawczego „Galea” z Susza. Członkowie tej właśnie organizacji za jeden z głównych celów statutowych – obok poszukiwań i badań archeologicznych – obrali utworzenie miejsca, które umożliwiłoby ekspozycję eksponatów związanych bezpośrednio z naszym regionem, a tych jest naprawdę sporo bo stowarzyszenie funkcjonuje od kwietnia 2017 roku.

Wystawy przygotowane w murach Muzeum Regionalnego w Suszu zostały podzielone na:

1. Dział Historyczno-Archeologiczny obejmujący: militaria, elementy umundurowania, narzędzia użytkowe, ozdoby, medale, odznaczenia, numizmaty, widokówki, dokumenty, książki, starodruki.
2. Dział Etnograficzny obejmujący: narzędzia użytkowe, przedmioty codziennego użytku, narzędzia, ubiór.
3. Dział Historii Lokalnej obejmujący: zbiory związane z gminą Susz i okolicami.
4. Dział Biblioteczny obejmujący: zbiory książek, czasopism i druków w zakresie tematycznym działalności wszystkich działów podstawowych, w tym poświęcone dziejom Susza i regionu.
5. Dział Depozytów obejmujący: wszelkie przedmioty i zbiory wymienione w poprzednich działach tematycznych przekazane w depozyt muzeum.

 Niewątpliwie największą popularnością cieszą się robiące ogromne wrażenie na odwiedzających makiety: starego miasta w Suszu oraz Pałacu w Kamieńcu z lat jego świetności.

Projekt Finckenstein 1807

Temu drugiemu obiektowi oraz samej miejscowości Kamieniec członkowie stowarzyszenia poświęcili w ostatnich latach bardzo dużo czasu prowadząc wieloletni projekt Finckenstein 1807. Były to zapoczątkowane w 2019 roku archeologiczne badania obozowiska gwardii cesarskiej, których ostatnia odsłona przypadła na sierpień tego roku.

Poniżej przedstawiamy ich podsumowanie, przygotowane przez przedstawiciela Stowarzyszenia Galea – Sebastiana Zielińskiego:

Projekt „Finckenstein 1807” – ostatni rozdział.

Latem 2018 roku w okolicach miejscowości Lubnowy Wielkie gm. Susz na polu Gabrieli i Andrzeja Czeszejko członkowie Stowarzyszenia Historyczno-Badawczego „Galea” natrafili na niespotykaną wcześniej koncentrację przedmiotów, które bezpośrednio wiązały się z pobytem wojsk napoleońskich na początku XIX wieku na ziemi suskiej. Stowarzyszenie odkryte artefakty szybko powiązało z obozowiskiem Gwardii Cesarskiej, które w 1807 roku funkcjonowało w okolicach Kamieńca, a którego lokalizacja poszukiwana była przez lokalnych regionalistów i pasjonatów historii od 2008 roku. 

Już w następnym roku stowarzyszenie „Galea” wspólnie z Muzeum w Ostródzie przystąpiło do realizacji projektu pod nazwą: „Finckenstein 1807”, czyli powierzchniowych badań archeologicznych wytypowanego obszaru przy użyciu detektorów metali pod kierownictwem archeologa-Łukasza Szczepańskiego. Celem projektu było: potwierdzenie występowania w danym obszarze artefaktów związanych z Wielką Armią, określenie ilości i obszaru występowania tych zabytków oraz potwierdzenie funkcjonowania na nim obozowiska Gwardii Cesarskiej w 1807 roku.  

Już pierwsze badania z udziałem kilkudziesięciu detektorystów z całej Polski przeprowadzone w sierpniu 2019 roku potwierdziły występowanie setek przedmiotów historycznych, które bezsprzecznie związane były z wojskami napoleońskimi. 

Badania przeprowadzone w latach 2019-2021, podczas których odkryto ponad 2200 zabytków, dały jednoznaczną odpowiedź, że na płaskowyżu pomiędzy miejscowościami Kamieniec, a Lubnowy Wielkie w 1807 roku funkcjonowało obozowisko Gwardii Cesarskiej. Co ważne wyniki naszych badań pokrywały się ze źródłami historycznymi, w których obozowisko było opisywane.

Zabytki z badań przeprowadzonych w latach 2019-2021 decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków trafiły do Muzeum w Ostródzie i większość z nich aktualnie prezentowana jest na wystawie stałej „Napoleon w Ostródzie”.

Jesienią 2021 roku realizatorzy projektu zdecydowali o konieczności jego kontynuacji. W 2022 roku uzyskano kolejne pozwolenie służb konserwatorskich na kolejne 3 lata badań w ramach projektu „Finckenstein 1807”. 

W dniach 10-11 sierpnia 2024 roku odbyły się ostatnie badania w miejscu funkcjonowania obozowiska Gwardii Cesarskiej. Podobnie jak w latach ubiegłych były one finansowane w całości ze środków stowarzyszenia oraz darowizn uczestników badań. Dodatkowo uczestnicy tegorocznych badań otrzymali koszulki ufundowane przez Burmistrza Susza - Marcina Mądrego. 

Na zakończenie projektu członkowie stowarzyszenia złożyli serdeczne podziękowania właścicielom gruntu Gabrieli i Andrzejowi Czeszejko, wręczając pamiątkowy dyplom oraz replikę szabli generała Sikorskiego, a także archeologowi – Łukaszowi Szczepańskiemu wręczając replikę francuskiego pistoletu skałkowego z 1803 roku. 

Podobnie jak w ubiegłych latach, tak i w tym roku dwudniowe badania zaowocowały odnalezieniem dziesiątek cennych zabytków związanych z obozowaniem Gwardii Cesarskiej w 1807 roku w Kamieńcu. W sumie przez sześć lat badań odkryto około trzech tysięcy zabytków stanowiących elementy wyposażenia i umundurowania wojskowego oraz bezpośrednio związanych z istnieniem i funkcjonowaniem obozowiska.

Zabytki odkryte w latach 2022-2024 trafią do Muzeum Regionalnego w Suszu i od wiosny przyszłego roku mają być prezentowane na wystawie „Napoleon w Kamieńcu”. Przedstawiciel stowarzyszenia „Galea” zapowiedział również działania mające na celu wydanie publikacji poświęconej odkryciu obozowiska i przeprowadzonym badaniom. Pod znakiem zapytania pozostaje także przeprowadzenie badań archeologicznych domniemanego miejsca pochowania żołnierzy francuskich, którzy zmarli podczas pobytu w rejonie Susza, a które oznaczone jest na niemieckich mapach topograficznych z XX wieku jako „Francozen Grab”. 

Wszystkie osoby zainteresowane tematyką napoleońską zapraszamy do odwiedzin Muzeum Regionalnego w Suszu, gdzie już teraz można zobaczyć artefakty z tego okresu pochodzące ze zbiorów prywatnych, a także do lektury „Rocznika Suskiego” i „Skarbca Suskiego”, na łamach których znajdują się artykuły opisujące nasze badania oraz nawiązujące do pobytu Cesarza Francuzów – Napoleona I Bonaparte w Kamieńcu (d. Finckenstein).

Muzeum Regionalnego w Suszu

ul. Wąska 5

14-240 Susz

tel. 510 188 816, e-mail: kontakt@muzeumsusz.pl

www.muzeumsusz.pl | www.facebook.com/MuzeumSusz

w artykule wykorzystano zdjęcia autorstwa: Foto Sky Promotion